W artykule przedstawię jak integracja modułu środowiskowego w oprogramowaniu AdaptiveGRC daje klientom zdolność do generowania swoich danych środowiskowych do raportowania ESG. Przedstawię szczegóły dotyczące zarządzania ryzykiem i raportowania ESG w rozwiązaniu AdaptiveGRC.
Wprowadzenie do raportowania ESG
Zacznijmy od krótkiego wstępu dotyczącego ESG. W ostatnich latach raportowanie ESG staje się coraz ważniejsze, ponieważ firmy zauważają potrzebę zwiększenia działań w obszarze zrównoważonego rozwoju. Przedsiębiorstwa kładą nacisk na zaangażowanie społeczne i praktyki etyczne, rośnie również liczba regulacji z obszaru ESG obejmująca coraz większą grupę organizacji.
Wpływ regulacji UE na firmy
Unia Europejska jest globalnym liderem regulacji związanych z celami zrównoważonego rozwoju. Regulacje te obejmują różnorodne aspekty, takie jak sprawozdawczość korporacyjna, projektowanie produktów czy należyta staranność w łańcuchu dostaw.
Dyrektywa CSRD i nowe obowiązki
UE wprowadza dyrektywę o sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD – Corporate Sustainability Reporting Directive), która będzie dotyczyła dużych firm i na razie pomija małe i średnie przedsiębiorstwa. Pierwsze spółki objęte CSRD będą musiały zastosować nowe europejskie standardy raportowania w roku obrotowym 2024, w zakresie sprawozdań publikowanych w 2025 roku. Firmy objęte dyrektywą muszą składać raporty o swoim wpływie na środowisko (Environmental), człowieka (Social) oraz kwestie dotyczące ładu korporacyjnego (Corporate Governance) w sposób usystematyzowany, regularny i zgodny z unijnymi standardami ESRS. Raport ESG będzie skonsolidowany z raportem finansowym. Nowe przepisy wymagają zmiany sposobu myślenia, z postrzegania kryteriów ESG jako zewnętrznych wymagań zgodności, do uznania ich za integralną część wszystkich składowych długoterminowego sukcesu biznesowego.
Rozwiązanie AdaptiveGRC z nowym modułem śladu węglowego, zasilanym przez Forward Earth, wspiera procesy w ramach ESG i pozwala osadzić kryteria ESG w podstawową działalność związaną ze strategią i codziennymi operacjami związanymi z ładem korporacyjnym, zarządzaniem ryzykiem oraz funkcją audytu wewnętrznego.
Rys 1. Ekran startowy aplikacji z wybranymi funkcjonalnościami związanymi z ESG.
Dyrektywa CSRD określa, jakie informacje mają być ujawnione przez firmy w raportach z ich działalności, w tym zobowiązuje je do ujawniania informacji na temat strategii, celów i roli zarządu i kierownictwa firmy w zarządzaniu kwestiami ESG, negatywnego wpływu na czynniki zrównoważonego rozwoju, informacji niefinansowych oraz procesu decydującego o tym, jakie informacje mają być przedstawione w raporcie.
Dyrektywa CSRD proponuje także przyjęcie perspektywy podwójnej istotności.
Zgodnie z tym podejściem firma ma obowiązek ujawniania nie tylko rzeczywistych i potencjalnych ryzyk i szans ESG, które mogą mieć istotny wpływ na jej działalność i wyników finansowych, ale również tego, w jaki sposób działalność firmy może wpływać na szeroko rozumiane kwestie zrównoważonego rozwoju.
Istotność jest jednym z najważniejszych aspektów, jakie należy wziąć pod uwagę, przygotowując raport zrównoważonego rozwoju. Zastosowanie analizy istotności pomaga zidentyfikować ważne kwestie ESG i nadać im odpowiednie wagi zgodnie z prawdopodobieństwem i wielkością ich potencjalnego wpływu na działania firmy.
Decydując, jakie kwestie uznać za istotne, firmy powinny rozważyć następujące czynniki:
- model biznesowy firmy
- ryzyka i szanse ESG wynikające z sektora działalności
- oczekiwania interesariuszy
Firmy działające w tym samym sektorze często mają podobną ekspozycję na ryzyka i szanse ESG. Niektóre sektory mają większą ekspozycję na ryzyko ESG niż pozostałe. Na przykład firma działająca w sektorze wydobywczym powinna wziąć pod uwagę znacznie szerszy zakres potencjalnie istotnych kwestii ESG niż firma z sektora IT.
Ryzyko ESG, jak każde inne ryzyko biznesowe, może negatywnie wpływać na organizację i przez to na wartość dla akcjonariuszy. Koszty naprawy szkody mogą być większe niż środki zapobiegawcze i proaktywne zarządzanie. Należy zatem uwzględnić ryzyka ESG w procesie zarządzania ryzykiem jak pozostałe ryzyka, które mogą mieć wpływ na działalność organizacji. Efektywne zarządzanie ryzykiem ESG to proces, który wymaga solidnego zrozumienia potencjalnych zagrożeń i możliwości, jakie stwarzają te ryzyka.
Pierwszym krokiem w zarządzaniu ryzykiem ESG jest identyfikacja potencjalnych ryzyk, z jakimi może spotkać się firma. Wymaga to dokładnej analizy środowiskowych, społecznych, i związanych z ładem korporacyjnym czynników istotnych dla branży i działalności organizacji. Mogą one obejmować takie problemy, jak brak osiągnięcia celu redukcji emisji węglowych, które wpływają na ślad węglowy organizacji, nierówność wynagrodzeń ze względu na płeć, brak działań antykorupcyjnych i polityki przeciw przekupstwu, i wiele innych. Następnym krokiem po zidentyfikowaniu zagrożeń jest ocena ich wpływu i prawdopodobieństwa ich wystąpienia.
Rys 2. Fragment rejestru ryzyka przefiltrowany po ryzykach ESG.
AdaptiveGRC w zarządzaniu ESG
Narzędzie AdaptiveGRC i jego zdolność do zarządzania rejestrem ryzyka i prezentowania wyników ryzyka ESG organizacji z macierzą ryzyk można wykorzystać do pomiaru i prezentacji ekspozycji organizacji na te ryzyka.
Rys 3. Przykładowa macierz ekspozycji na ryzyko (w tym ryzyka ESG).
Po dokonaniu oceny ryzyka kolejnym krokiem jest wdrożenie strategii ich mitygacji. Powszechne jest tworzenie polityk i procedur, które konkretnie zaradzą tym zagrożeniom, i planowanie innych działań zmniejszających wpływ lub prawdopodobieństwo wystąpienia każdego ryzyka. Po opracowaniu strategii mitygacji ryzyk kolejnym krokiem jest ich wdrożenie, a następnie monitorowanie ich skuteczności.
Rys 4. Szczegóły ryzyka z obszaru ESG z przypisanymi mechanizmami je mitygującymi.
Zgodnie z przepisami dyrektywy CSRD, wszystkie spółki podlegające CSRD są zobowiązane do raportowania szeregu wskaźników ESG zgodnie z wykorzystaniem wspólnych standardów określonych jako europejskie standardy sprawozdawczości związanych ze zrównoważonym rozwojem (w skrócie ESRS – European Sustainability Reporting Standards) opracowywane przez Europejską Grupę Doradczą ds. Sprawozdawczości Finansowej (EFRAG). Standardy te będą przyjmowane jako akty delegowane uzupełniające CSRD. W swoich raportach firmy będą ujawniać trzy poziomy wskaźników: niezależne od sektora, specyficzne dla sektora oraz specyficzne dla danego podmiotu.
Rys 5. Widok listy wskaźników i metryk dot. ESG
Wdrażając mierzalne rozwiązania, firmy mogą wykazać wpływ ich wysiłków w zakresie ESG zarówno w formie ilościowej jak i danych jakościowych. Wskaźniki (ilościowe i jakościowe) są szczegółowo opisane w ESRS, za pomocą których firma mierzy i śledzi postępy realizacji określonych celów.
Po dokonaniu analizy istotności i wyborze odpowiednich wskaźników firma może rozpocząć proces raportowania niefinansowego zgodnie z nowymi standardami.
W kontekście wskaźników środowiskowych (E) znajdują się takie kategoria wskaźników takich jak (w nawiasie liczba wymaganych ujawnień):
- ESRS E1 – Zmiana klimatu (9)
- ESRS E2 – Zanieczyszczenie (6)
- ESRS E3 – Zasoby wodne i morskie (5)
- ESRS E4 – Bioróżnorodność i ekosystemy (6)
- ESRS E5 – Wykorzystywanie zasobów i gospodarka o obiegu zamkniętym (6)
W kontekście Społecznym (S) raportuje się dane i wskaźniki dotyczące:
- ESRS S1 – Zatrudnienie (17)
- ESRS S2 – Pracownicy w łańcuchu wartości (5)
- ESRS S3 – Otoczenie społeczne (5)
- ESRS S4 – Konsumenci i użytkownicy końcowi (5)
A w kontekście dot. ładu zarządczego (G):
- ESRS G1 – Praktyki biznesowe (6)
W kontekście wskaźników dot. Zanieczyszczeń (ESRS E2) – Emisje z zakresu 3 są trudne zarówno pod względem kalkulacyjnym, raportowania, jak i weryfikacji danych. Te emisje odnoszą się do pośrednich emisji gazów cieplarnianych powiązanych z działalnością organizacji i jej łańcuchem dostaw. Konkretnie kategoria 6, w ramach zakresu 3, pokrywa emisje związane z podróżami służbowymi wynikającymi z transportu pracowników w celach związanych z pracą. Te emisje wynikają z różnych sposobów podróżowania, w tym są podróże lotnicze, podróże pociągami, podróże autobusami, jak i samochodami.
Rys 6. Szczegóły wskaźnika dot. śladu węglowego w zakresie 3 – podróże służbowe.
Dzięki nowemu modułowi środowiskowemu zasilanemu przez Forward Earth z systemu AdaptiveGRC możesz wygenerować dane śladu węglowego. Dzięki intuicyjnemu interfejsowi i wsparciu, dostarczonym dokumentom z bazy wiedzy i filmom instruktażowym, łatwo jest zacząć używać narzędzia nawet bez wcześniejszego doświadczenia w procesie oceny emisji dwutlenku węgla.
Rys 7. Widok podsumowanie dot. analizy śladu węglowego (Zakres 3).
Użytkownik może wprowadzić dane poprzez ich załadowania lub integrację, z systemami takimi jak ERP, dane księgowe, dane dot. zarządzania energią lub dane z faktur. Sztuczna inteligencja przetwarza automatycznie te informacje i wykonuje obliczenia sugerowanego poziomu emisji dwutlenku węgla według przyjętych standardów. Metodologia jest certyfikowana, zgodnie z protokołem dotyczącym gazów cieplarnianych przez europejską firmę audytorską – TÜV. Kładziemy duży nacisk na przestrzeganie wspólnych standardów i najlepszych praktyk, aby zapewnić, że nasi klienci bez wątpliwości skorzystają z tych wyników w swoim raportowaniu ESG.
W systemie AdaptiveGRC wspieramy także proces akceptacji wskaźników i danych przekazywanych do formalnego raportowania ESG organizacji.
Narzędzie wspiera proces uzgadniania zakresu do ostatecznego raportowania ESG, przypisanie osób odpowiedzialnych za poszczególne obszary, pracę wspólną nad uzgodnieniem danych raportowych i wartości poszczególnych wskaźników oraz etap wielopoziomowej akceptacji, a na końcu wysłanie gotowego dokumentu z zatwierdzonymi danymi ESG i wskaźnikami, które są elementem ostatecznego raportu rocznego.
System umożliwia także zaimportowanie aktualnych wartości wskaźników ESG. Dzięki systemowi istnieje możliwość przeglądania wartości wskaźników i danych z poprzednich lat. System umożliwia także śledzenie kto i kiedy przygotował i uzupełniał informację w systemie.
Po wstępnej analizie, wszystkie wskaźniki i metryki ESG są przydzielane do osób, które są odpowiedzialne za poszczególne obszary. W trakcie przygotowania danych „właściciel” metryki może zwrócić się z prośbą o konsultację do innych osób, które posiadają wymaganą wiedzę.
Kolejnym krokiem jest akceptacja danych i wskaźników przez uprawnione osoby. Proces akceptacji może obejmować jeden lub wiele poziomów.
W ostatnim etapie zaakceptowane i zweryfikowane odpowiedzi są automatycznie przenoszone do ostatecznej wersji raportu zbiorczego ESG.
Ze względu na nowe regulacje i zmieniające się trendy na rynku przygotowanie raportów ESG staje się równie ważne jak sprawozdawczość finansowa, dlatego proces i obowiązek raportowania ESG musi stać się jednym z elementów uniwersum audytowego firmy i musi być uwzględniony w strategicznym i rocznym planie audytowym.
O audytowaniu ESG przeczytacie w drugim artykule.
Podsumowanie
ESG (a co za tym idzie, także raporty ESG), zwłaszcza w obszarze zarządzania ochroną środowiska, ma najwyższy priorytet ze względu na najnowsze i przyszłe regulacje w UE i USA. Jednocześnie należy traktować ESG całościowo w szerokim kontekście zarządzanie ryzykiem i zgodnością.
Nowy moduł ESG firmy AdaptiveGRC zapewnia wszystkie wymagane funkcjonalności w celu zapewnienia poprawności raportowania i audytowania, wszystko osadzone w istniejącej platformie GRC. Aby zapewnić zgodne raportowanie środowiskowe, AdaptiveGRC nawiązał współpracę z Forward Earth, dostawcą zintegrowanego oprogramowania do zarządzania środowiskiem.
Dzięki naszemu rozwiązaniu zajmujemy się pilnymi, bolesnymi kwestiami takimi jak:
- Wykonywanie analizy podwójnej istotności w celu określenia zakresu raportowania ESG,
- Zbieranie i generowanie danych środowiskowych wymaganych do raportowania ESG,
- Wykonywanie obliczeń śladu węglowego,
- Raportowanie danych i wskaźników ESG,
- Uzgadnianie wszystkich obliczeń,
- Analizowanie wpływu na środowisko, a także określenie obszarów do ulepszenia.
- Zapewnianie całościowego spojrzenia dla wszystkich krytycznych procesów GRC i ESG.
- Zapewnienia audytowalności wszystkich istotnych działań GRC.
